Nederlanders in den vreemde

Nederlanders in den vreemde. 

Tekst en foto’s door de auteur Frans Jansen.

Merkwaardig zoals sommige Nederlanders zich in het buitenland verpozen. Zo was midden maart ’16 nog een groepje in het voorseizoen, wel te verstaan, op reis langs de Rijn. Nu is deze streek door de UNESCO tot Werelderfgoed benoemd, maar om daar nu midden maart naar toe te gaan, is wel wat overdreven. Nauwelijks bloeit er iets, veel hotels zijn gesloten en zelfs het weer werkt niet mee. Daar rijden zij dan, de auto volgepakt en zelfs de echtgenoten gaan mee. Waarom dan toch?

De handel. Het zijn mensen die op de Beurs van Mechanische Muziek Instrumenten in Rüdesheim ook weer Nederlanders hopen aan te treffen die willen kopen. Niet alleen speeldozen, orgeltjes en zingende vogeltjes, maar ook mechanische grammofoons en de bijbehorende geluidsdragers. Uiteraard is die beurs bedoeld voor Duitsers en die komen er ook, maar van hen is vernomen dat de beurs gedragen wordt door Nederlanders en een paar Nederlandstalige (dat wel) Belgen.

01. dansen DSCN0294

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 02.Ton op de Weegh DSC 1226

 

 

09 . Leopold de Rooy DSC 1941 kopie

 

 

 

 

 

 

 

 

03.Guido Severijns DSCN0314

  07. Eric Stom DSC 1937 kopie

 

10. Ko Notenboom DSCN0311

 

 

 

12. Jan Derogee DSC 1935 kopie

 

 13. Willem Broere Wannes Dirven DSCN0309

 

14. Patrick de Caluw DSC 1208

15. Ren Claeys DSC 1213

 

 

 

 

 

 

 

 

 

04. Leonidas catalogus 1913 bewerkt

De laatste paar jaar wordt die beurs in een deel van het immense (historische) gebouwencomplex van destilleerderij Asbach Uralt gehouden na gedurende lange tijd in een deel van het Treinstationsgebouw gehouden te zijn en jaren daarvóór in de Rheinhalle van Rüdesheim met aangrenzend parkeerterrein. De huidige behuizing is zeer ruim en biedt vele mogelijkheden, zelfs voor danslustigen die op de platenmuziek van Volkmar Hess een 50er jaren dansje wagen.

Dat is waar de uit het Duits/Nederlands/Belgische grensland van Viersen komende handelaar in grammofoonplaten thans een bloeiend disc jockey bedrijf voert voor Duitsers, die de vijftiger jaren en het Wirtschaftswunder nog in ere houden. Maar dit is natuurlijk bijzaak. Nederlanders komen er vooral om platen te kopen van vooral Nederlanders. Bovendien kunnen zij zich verlustigen in het aanschouwen van fraaie historische grammofoons en de voorlopers, de fonografen.

Ton op de Weegh, de man uit de buurt van Arnhem, is al veel langer op deze beurs aanwezig dan ik en probeert het in zijn woonplaats nu wat rustiger aan te doen door zijn omvangrijke platencollectie te koop aan te bieden in De Weergever. Toch heb ik hem de laatste jaren constant op de “drempel” van het Treinstationsgebouw in Rüdesheim met handel zien staan. Zijn merkwaardige Ultraphoon, als een éénarmig standaard tafelmodel vermomd, is in 2015 in het Ultraphoon verhaal weergegeven.

 

 

 

 De Zuid-Hollander Leopold de Rooy was met echtgenote in een beknopte hoekkraam aanwezig waar hij een grote variatie aan waren ten toon stelde. Evenals ‘s zomers op de zondagse Haagse Antiekmarkt heeft hij kleine grammofoons, speeldozen en ook zaken die niets met deze handel te maken hadden. Voor mij had het paar iets dat me zeer interesseerde. Het was een lap gobelin weefsel met daarop een boekenkast en een hoorngrammofoon.

 

Persoonlijk heb ik in het algemeen meer belangstelling voor de afspeelmachines. En die zijn er in grote aantallen. Zo zag ik bij de Zuid-Limburger Guido Severijns een prachtige Parlophon hoorngrammofoon. Een geweldenaar, die ik in de herdruk van de catalogus van Karel Leng uit 1913 ook al eens gezien heb en die in Talking Machines (Science museum 1981). En dat heet dan nog een “Junior” een geweldig grote machine met muntinworp. Echt een apparaat om geld mee te verdienen.

 

 

Eric Stom uit het Zaanse was weer present met grammofoonplaten. Bij een internationale handelaar Andres Schmauder had ik 2 platenalbums gekocht voor éénzijdige platen en die liet ik Eric stom zien. Die wist mij te vertellen dat de Duitse albums door hem in Engeland gevuld gekocht waren. Deze had hij weer over gedaan aan Andreas, die de inhoud in zijn veiling had opgenomen en de albums mee naar Rüdesheim had genomen waar ik ze van hem had gekocht. De handel in de EU ten top!

 Een indrukwekkend lange kraam was bemand door Ko Notenboom met familie uit Tiel. De hoorns van diversie apparaten, fonografen en grammofoons, glommen me tegemoet. Dat is ook altijd leuk bij Ko, die heeft een grote vitrine met alle mogelijke onderdelen. Het verbaast mij altijd, dat er zo’n grote verscheidenheid in dit spul is. Dunne slang om, de weergevers te repareren heeft hij per meter. Prachtig om op regenachtige middagen weergevers te repareren.

Jan Derogee uit Haarlem, de reparateur van De Weergever en thans leermeester van Wannes Dirven voor wie dit de eerste keer was in Rüdesheim te zijn. Hij was met de trein gekomen, wat toch wel een flinke trip is. Jan heeft altijd zo zijn klanten uit Duitsland die interesse hebben in kleine muziekdoosjes, die hij altijd te pakken weet te krijgen. Het was heel goed leermeester en leerling samen te zien, temeer daar Wannes ook bestuurslid is en die zie ik niet zo vaak op de Beurs.

 Willem Broere, die ik eigenlijk alleen van deze Beurs ken, weet altijd weer aan bijzondere naaldendoosjes te komen. Zelfs de grootste verzamelaar op dit gebied, Elisabeth Jobin uit Zwitserland ziet geregeld iets nieuws bij hem. Wat mij bijzonder trof bij hem was een grammofoonplaatje met diameter van circa 5 cm met een verlengd spindelgat, voor een Berliner pop? , zoals in 1915 in Teylers Museum geëxposeerd. Maar er zat een plastic rafeltje aan. Origineel?

 

 

 

Onze zuiderburen Patrick de Caluwé en René Claeys waren ook weer present. Interessante Pathé fonografen bij Patrick en mooie zeer vroege Engelse hoorngrammofoons. Ook René had ongelooflijk fraaie Pathé tafelmodellen bij zich. Zo van die vroege uit ca. 1906 met een kronkel in de toonarm om geen problemen te krijgen met de octrooien van His Master’s Voice. Bij zulke fraaie machines, dan voel ik me zwak worden. Maar mijn huis is al vol, dus … niet voor mij.

 

In november is er weer de Musica Mechanica Beurs in Rüdesheim en dan ga ik er weer naar toe, natuurlijk niet om te kopen, maar om mijn internationale kennissen te ontmoeten, als bijvoorbeeld Charlie Hummel uit de Verenigde Staten, die hier Amerikaans klein spul verkoopt en wat hij op de reis in Europa heeft weten te kopen en Andreas uit het Zwarte Woud met platen en de man die altijd van die prachtige herdrukken maakt van oude machine catalogi en de specialist met weergevers…   .

Back to Top